2023-01-20
Niezwykłą biografię pułkownika Jerzego Maksajdowskiego złożyłam ze wspomnień samego bohatera oraz wielu rozmów, jakie z nim przeprowadził pan Andrzej Sarna, członek TMZS.
Pomocne okazały się też artykuły: pana Wacława Kruszewskiego i pani Jadwigi Ostromeckiej zamieszczone w lokalnej prasie.
Ojciec pana Jerzego został zamordowany przez NKWD 5 kwietnia 1940 r. na terenie północnej Rosji w Twerze. O tym syn dowiedział się wiele lat później. W białostockim Muzeum Pamięci Sybiru wśród ofiar Katynia znalazłam Feliksa Maksajdowskiego. Może to ten?
„Z Kresów na Podlasie”
Niezwykłą biografię pułkownika Jerzego Maksajdowskiego złożyłam ze wspomnień samego bohatera oraz wielu rozmów, jakie z nim przeprowadził pan Andrzej Sarna, członek TMZS. Pomocne okazały się też artykuły: pana Wacława Kruszewskiego i pani Jadwigi Ostromeckiej zamieszczone w lokalnej prasie.
Ojciec pana Jerzego został zamordowany przez NKWD 5 kwietnia 1940 r. na terenie północnej Rosji w Twerze. O tym syn dowiedział się wiele lat później. W białostockim Muzeum Pamięci Sybiru wśród ofiar Katynia znalazłam Feliksa Maksajdowskiego. Może to ten?
„Z Kresów na Podlasie”
(…)
Dziesięcioletniemu chłopcu niełatwo było przyzwyczaić się do nowego otoczenia. Byłem „ruskim” dzieckiem, z trudem mówiłem po polsku. Łącznie z Domu Dziecka w Wirowie około stu dzieci chodziło do Szkoły Powszechnej w Mołożewie. W pięknym budynku po szkole dla chłopców prowadzonej kiedyś przez prawosławne mniszki wreszcie mogłem się uczyć historii i geografii Polski. Kochany pan kierownik Państwowego Domu Dziecka - Eustachy Czuma w wolnych chwilach doskonalił moją znajomość języka ojczystego.
Zdawałem z klasy do klasy z wyróżnieniem. Po ukończeniu szkoły powszechnej chciałem się uczyć w technikum samochodowym. Niestety,
w Polsce rządzili komuniści, a niektórzy wychowawcy robili wszystko, by nie podpaść władzy, a nawet zyskać jej przychylność. Wielu pamiętało, że pochodzę z rodziny przedwojennego oficera, a dla takich jak ja droga do dobrych szkół czy na studia była zamknięta. Awansować miały przede wszystkim dzieci chłopów i robotników. Dla mnie wybrano zasadniczą szkołę górniczą. Nie zamierzałem się tej decyzji podporządkować. Zmieniło się kierownictwo domu dziecka. Nowy szef niespecjalnie mnie lubił, bo ośmielałem się przeciwstawiać jego decyzjom. W głowie mu się nie mieściło, że siedemnastolatek nosi zawsze w kieszeni konstytucję i cytuje ją za każdym razem, gdy chce postawić na swoim. Raz kierownik zabronił nam uczestniczyć w niedzielnej Mszy świętej, więc wyciągnąłem małą książeczkę
i zacytowałem:
- Artykuł 53 głosi, że każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.
Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie…
I jeszcze to: Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.
Zgrzytnął zębami, a kiedy nie ustępowałem, machnął ręką na znak zgody. Wiedziałem jednak, że mnie nie lubi. Drażnił go mój silny charakter i upór w dążeniu do celu. Po kilku takich akcjach tylko szukał okazji, by się mnie pozbyć. Nie sądziłem, że w swojej niechęci posunie się aż do fałszowania dokumentów.
Chociaż byłem bardzo dobrym uczniem, zdecydowano, że rozpocznę naukę w zasadniczej szkole zawodowej, a nie w technikum czy liceum. Obwieścił mi to sam kierownik. Znowu wyciągnąłem konstytucję i przeczytałem artykuł 61.
- Obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej mają prawo do nauki - cytowałem.
- Ależ oczywiście, dlatego wyślemy cię na Śląsk do kopalni, żebyś jak najszybciej zaczął na siebie zarabiać.
- Państwo gwarantuje mi pomoc w postaci stypendiów i … innych form pomocy materialnej dla dzieci robotników, pracujących chłopów i inteligencji - nie dawałem za wygraną.
Kierownik huknął pięścią w stół, po czym wyprosił mnie z kancelarii. Następnego dnia wezwał mnie do siebie i oznajmił, że dokładnie przejrzał moje papiery i wychodzi z nich, że urodziłem się nie w 1940 roku, tylko w 1937. Nie rozumiałem, do czego zmierza. Wyłożył mi to w następnych kilku zdaniach.
- Jesteś trzy lata starszy, niż sądziliśmy. Musisz opuścić Wirów, bo już tu nie ma twojego rocznika.
W ten sposób z dnia na dzień znowu się stałem bezdomny. Spakowałem trochę ubrań, schowałem dokumenty i ruszyłem do stolicy. Zamierzałem znaleźć rodzinę ojca, który pochodził z Warszawy.
W jakimś urzędzie trafiłem na ślad dziadka Szczepana. Niestety, wkrótce odkryłem, że od kilku lat nie żyje, a to, co przed wojną było własnością Maksajdowskich, przeszło na własność państwa. By nie umrzeć z głodu, najmowałem się do rozładowywania wagonów. Kiedyś odpoczywałem na jakimś skwerze i zauważyłem, że pewien dystyngowany gość ma problem z uruchomieniem swojego samochodu. Podszedłem zaintrygowany, dlaczego pojazd nie chce ruszyć.
Udało mi się go naprawić, czym ująłem kierowcę.
- Masz do tego smykałkę. Widać, że kochasz pojazdy i one nie mają przed tobą tajemnic - powiedział
z uznaniem.
- Jeszcze mają, ale chciałbym, żeby nie miały - zażartowałem. - Moim marzeniem jest się uczyć w technikum samochodowym... - zwierzyłem mu się.
- To w czym problem? - nie rozumiał. - Słabe stopnie?
- Nie, stopnie w porządku. Byłem prymusem
w każdej klasie. Miałem wiele nagród i wyróżnień.
- Tym bardziej nie rozumiem, co cię powstrzymuje.
- Rzecz w tym, że… nie mam rodziny, jestem
z domu dziecka. Podsłuchałem kiedyś rozmowę wychowawców. Czytali moje papiery i mówili, że mam złe pochodzenie.(…)
Wiesława Kwiek
« wróć | komentarze [0]
Dodaj komentarz
Komentarze do tego wpisu
Nie utworzono jeszcze komentarzy dla tego wpisu
Strona 1/1
