Rolnicy o suszy mówili już od dawna – teraz potwierdził ją Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, który monitoruje suszę. W województwie mazowieckim suszę rolniczą stwierdzono we wszystkich gminach. Samorządy lokalne mogą już występować do Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego o szacowanie strat.

Upał i brak deszczu zrobiły swoje. Niedobór wody występuje na terenie całego kraju. Mateusz Morawiecki poinformował, że klimatyczny bilans wodny w czerwcu jest dotąd gorszy niż w latach 2006 i 2015 – najsuchszych latach ostatniej dekady. W woj. mazowieckim niemal wszystkie uprawy są zagrożone suszą: zboża jare, zboża ozime, truskawki, krzewy owocowe.

Susza – czym jest spowodowana?

Susza w Polsce spowodowana jest nie tylko brakiem deszczu, ale też dużym ociepleniem. Ostatnie miesiące były zdecydowanie cieplejsze niż w poprzednich latach. Jak podaje IUNG w Puławach – w kwietniu średnia temperatura dla Polski była anomalnie wysoka i przekroczyła normę wieloletnią o około 4,5°C. Nie inaczej było w maju – wysokie temperatury i brak opadów spowodował gwałtowny rozwój wegetacji i wiele roślin zakwitło znacznie szybciej niż zwykle. Temperatura w tym miesiącu była wyższa o ponad 4°C w stosunku do lat ubiegłych. Pierwsza dekada czerwca również należała do wyjątkowo ciepłych, średnia temperatura powietrza wahała się od 17 do 20,5°C. Jednocześnie w tym okresie wystąpiły stosunkowo niskie opady atmosferyczne, co spowodowało obniżenie średniej wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego, na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, co w konsekwencji wpłynęło na znaczące niedobory wody dla roślin. W niektórych rejonach powiatu w kluczowym momencie dla rozwoju rośliny deszcz nie spadł przez kilka tygodni.

Plony niższe nawet o 20 procent

IUNG w Puławach podał takie dane od 11 kwietnia do 10 czerwca 2018 roku: liczba gmin zagrożonych suszą oraz udział gmin zagrożonych (w %): zboża jare – 2287 gmin i 92,29%; zboża ozime – 2185 gmin i 88,18%; krzewy owocowe – 2131 gmin i 86%; truskawki – 2099 gmin i 84,71%; drzewa owocowe – 1365 gmin i 55,08%; rzepak i rzepik – 186 gmin i 7,51%. Największe zagrożenie występuje w uprawach zbóż jarych, na terenie kraju susza odnotowana została we wszystkich województwach, w 10 z nich występuje we wszystkich gminach. Suszę odnotowano w 2285 gminach, czyli w 92,29% gmin kraju na powierzchni 64,67% gruntów ornych. Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w woj. podlaskim, wielkopolskim, lubelskim, pomorskim, mazowieckim, lubuskim, kujawsko-pomorskim, zachodniopomorskim (od 75 do 85% gruntów ornych tych województw). 

"Tak duży deficyt wody dla zbóż jarych i ozimych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz rzepaku i rzepiku oznacza, że tegoroczne plony tych upraw będą niższe z powodu występującego niedoboru wody co najmniej o 20 proc. w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych przy średnich wieloletnich warunkach pogodowych” - czytamy w komunikacie instytutu.

Rolnicy będą mogli złożyć wniosek o szacowanie szkód

Wójtowie Gmin informują rolników, że w związku z długotrwałym okresem braku opadów atmosferycznych potwierdzonym przez System Monitoringu Suszy w Puławach, można składać wnioski o szacowanie szkód powstałych w uprawach rolnych w wyniku suszy rolniczej. Wycena strat musi nastąpić przed żniwami, które ze względu na szybszy proces wegetacji roślin są w tym roku znacznie przyśpieszone. Oszacowanie strat u rolnika jest podstawą do udzielenia mu pomocy. Jest ona możliwa w formie uzyskania preferencyjnych kredytów na wznowienie produkcji, odroczenie terminu płatności składek w KRUS, ulg w podatku rolnym oraz wsparcia oferowanego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Warto dodać, że do Wojewody są przekazywane jedynie protokoły, w których straty spowodowane przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne przekroczą 30% średniej rocznej produkcji, na którą składają się wszystkie uprawy oraz zwierzęta w gospodarstwie. Wnioski wraz z załącznikami są do pobrania na gminnych stronach internetowych oraz w siedzibach urzędów gmin.

Na konferencji prasowej 22 czerwca, nowy minister rolnictwa Krzysztof Ardanowski podkreślał, że skala klęski suszy w tym roku jest tak duża, że rolnicy nie zostaną pozostawieni sami sobie i będą mogli liczyć na nadzwyczajną pomoc rządu.