Bitwy
Bitwa pod Węgrowem (ówczesny powiat siedlecki, obecny węgrowski). Wśród 3500 powstańców walczących 3 II 1863 r. w pobliskim Węgrowie był 200 – osobowy oddział z Sokołowa pod dowództwem Seweryna  Elżanowskiego i Wyszyńskiego oraz 700 ludzi z Grochowa i Elżbietowa – dzisiejszej dzielnicy Sokołowa, na czele z Rudolfem Freytagiem.  Najbardziej znamiennym momentem bitwy był straceńczy atak kosynierów na rosyjskie armaty. 128 z nich padło na polu bitwy. Mężni kosynierzy pod komendą Freitaga osłaniali także odwrót sił polskich.

Siwe Bagno (obecnie gm. Sokołów Podlaski), obszar między Budami Kupientyńskimi a Kostkami. 1 III 1863 r. siły rosyjskie przystąpiły do okrążania lasu, w którym stacjonował 200-osobowy oddział Jana Matlińskiego ps. Janko Sokół. Główne siły powstańcze pod osłoną nocy przedarły się w kierunku na Kosów Lacki. W miejscu, gdzie stacjonowała powstańcza partia do niedawna rósł wielki dąb zwany Dębem Powstańców.

Patrykozy, 4 III 1863 r. Kozacy podpalili budynek folwarczny, gdzie zatrzymało się na noc 16 kawalerzystów Józefa Żukowskiego. Poddających się powstańców kozacy zaczęli mordować. Zginał m.in. dowódca oddziału.

Sołdany (obecnie gm. Kosów Lacki), V 1863 r. Oddział Ludwika Lutyńskiego stoczył bitwę z wojskami carskimi. Zginęło 20 powstańców.

Sokołów Podlaski, 10 VI 1863. Oddział Ludwika Lutyńskiego starł się pod Sokołowem z 400 - osobową grupą wojsk rosyjskich przybyłą z Siedlec. Wobec przewagi przeciwnika powstańcy ( w liczbie 200) musieli się wycofać w kierunku powiatu bialskiego.

Korczew, 20 IX 1863 r. Dwukrotny bój w ciągu dnia powstańców z Rosjanami.

Przywózki, 29 XII 1864 r. 46 Rosjan otacza domostwo Adama Przewózkiego, gdzie ukrywa się ks. Brzóska i jego 4 towarzyszy broni. Tropieni są już od wielu miesięcy. Podejmują próbę przebicia się przez kordon obławy. Trzem (w tym ks. Brzósce) udaje się zbiec, dwóch ginie. Cztery miesiące później 29 IV 1865 r. naczelny kapelan wojsk powstańczych województwa podlaskiego ks. Brzóska zostaje schwytany w pobliskich Krasnodębach Sypytkach. Jego adiutant Franciszek Wilczyński był już właściwie blisko linii zbawczego lasu. Widząc, że jego dowódca jest ranny i nie może dalej uciekać, nie chce zostawić go samego i oddaje się w ręce Rosjan.

Polegli i zamordowani powstańcy
Władysław Rawicz, właściciel majątku Grochów, założył szkołę dla dzieci chłopskich, zniósł pańszczyznę, naczelnik cywilny województwa podlaskiego, aresztowany i stracony w Siedlcach 21 XI 1863 r.

Ks. Stanisław Brzóska, wikary w Sokołowie Podlaskim w l. 1858-1860, naczelny kapelan wojsk powstańczych województwa podlaskiego, mianowany przez Rząd Narodowy na stopień generała, stracony na sokołowskim rynku 23 V 1865 r.

Franciszek Wilczyński, mieszczanin z Łukowa, syn kowala, adiutant ks. Brzóski, stracony w Sokołowie 23 V 1865 r.

Rudolf Freytag, rządca majątku w Grochowie, uczestnik bitwy pod Węgrowem, stracony w Siedlcach 24 XII 1863 r.

Berliński Józef, cieśla z Kosowa Lackiego, uczestnik bitwy pod Węgrowem, powieszony przez Rosjan w Węgrowie 1 IV 1864 r. Życie oddał również jego rodzony brat, który poległ w bitwie węgrowskiej.

Jan Dąbrowski, Piotr Łojko, Jan Nowakowski z oddziału ks. Brzóski, rozstrzelani w Przywózkach 10 II 1865 r.

Józef Zięba (Ziemba) i Paweł Buszkowski z oddziału ks. Brzóski, polegli 29 XII 1864 r. pod Przywózkami.
Seweryn Orzechowski, czeladnik ślusarski z Sokołowa Podlaskiego, walczył pod Węgrowem, zmarł w szpitalu węgrowskim 14 II 1863 z powodu odniesionych ran.

Józef Wodzicki z Kosowa Lackiego, walczył pod Węgrowem, ranny, zmarł w szpitalu węgrowskim 14 II 1863 r.

Ks. Felicjan Augustynowicz, wikariusz ze Skrzeszewa, aresztowany w XII 1864, za pomoc powstańcom skazany na katorżnicze roboty w fabrykach Aleksandrowska i Tunki, gdzie zmarł w 1869.

(Opracowane na podstawie scenariusza programu słowno-muzycznego przygotowanego przez nauczyciela historii PG Nr 2 im. Mikołaja Kopernika i Zespołu Szkół Nr 1 im. K.K. Baczyńskiego Jacka Odziemczyka i nauczyciela muzyki Piotra Przeździeckiego. Program został przedstawiony w sokołowskiej konkatedrze w dniu 20.01.2013 roku, podczas uroczystej inauguracji upamiętnienia 150. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego.

Wykaz mieszkańców Ziemi Sokołowskiej skazanych na zsyłkę w głąb Rosji

Jan Barszczuk - Kosów Lacki, lat 38; Franciszek Borys - Seroczyn, lat 22; Jan Borys -Seroczyn, lat 23; ? Bujalski -  Bujały-Mikosze, lat 38, Stanisław Bujalski -  Borychów, lat 45; Karol Dunczyk - Sterdyń, lat 23; Jan Gluchowski z Rozbitego Kamienia, lat 33; Roman Górski (unita)- Sokołów, lat 22; Polikarp Grochowski – Paczuski, lat 20; Ignacy Kamiński – Guty, lat 21; Walenty Kosieradzki – Przywózki, lat45; Paweł Kowalewski – Sokołów, lat 17; Tomasz Kożuchowski – Kasmy, lat 23; Franciszek Krasnodębski – Remiszew, lat 24, Stanisław Krysiuk – Żochy, lat 28; Wojciech Łach – Seroczyn, lat 21; Józef Ługowski – Łazów, lat 23, Konstanty Łuniewski – Sterdyń, lat 23, Jan Munka – Seroczyn, lat 28; Piotr Paczuski – Paczuski, lat 22, Paweł Pawluczek – Seroczyn, lat Przywózki 17; Karol Pieńkowski – Dolne Pole, lat 20;  Stanisław Pluto – Zawady, lat 45; Adam Przywóski – Przywózki, lat 44; Jan  Przywóski – Przywózki, lat 35; Stanisław Remiszewski – Remiszew, lat 19; Bonifacy Romański – Kutyski, lat18; Walenty Rozbicki – Sikory, lat 21; Julian Ruciński – Sikory, lat 21; Jan Sadowski – Sokołów, lat 21, Franciszek Sikorski – Sikory, lat 23; Wojciech Sikorski – Rozbity Kamień, lat 29; Feliks Skulski – Kutyski, lat 25; Józef Sosiński – Włodki, lat 33; Roch Szymański – Czekanów, lat 24; Franciszek Ślusarczyk – Chruszczewka, lat 28; Franciszek Wilk – Seroczyn, lat 29; Józef Witkowski – Przeździatka, lat 19; Stanisław Wojczul – Noski, lat 20; Józef Wojewódzki – Sikory, lat 26; Paweł Wojewódzki – Sikory, lat 24, Piotr Wojewódzki – Sikory, lat 29; Józef Wojtkowski - Wojewódki Górne, lat 23; Wojciech Złotowski - Wojewódki Górne; Jozef Żechowski – Białobrzegi, lat 20, Ignacy Żechowski – Sterdyń, lat 35.
(opracowane na podstawie książki Henryka Rosochackiego „Sybiracy” r. wyd. 2000)

Opr. J.O.