2015-10-29
12 października przed południem w Galerii „DOM" Sokołowskiego Ośrodka Kultury odbyła się promocja książki pt. „Ksiądz Stanisław Brzóska - ostatni dowódca Powstania Styczniowego. W 150. rocznicę śmierci" autorstwa Bogusława Niemirki oraz otwarcie wystawy pod takim samym tytułem.
Promocja książki i otwarcie wystawy w Galerii „DOM”
12 października przed południem w Galerii „DOM" Sokołowskiego Ośrodka Kultury odbyła się promocja książki pt. „Ksiądz Stanisław Brzóska - ostatni dowódca Powstania Styczniowego. W 150. rocznicę śmierci" autorstwa Bogusława Niemirki oraz otwarcie wystawy pod takim samym tytułem.
Na uroczystość przybyli uczniowie sokołowskich szkół – SP nr 4, PG nr 2 i I LO, byli też obecni: dr Grzegorz Welik, dyrektor Archiwum Państwowego w Siedlcach; Waldemar Kosieradzki z Łosic (potomek Ksawerego Bielińskiego ze wsi Krasnodęby-Sypytki, zesłanego na Syberię za udzielenie schronienia ks. Brzósce), który w swoich obecnych społecznikowskich działaniach godnie reprezentuje swego pradziadka; Zbigniew Wąsowski, pasjonat lokalnej historii i genealog, autor dzieła „Historia i genealogia parafii Rozbity Kamień”. Zebranych powitała dyrektor SOK, a o obu przedsięwzięciach opowiadał Bogusław Niemirka.
Wystawa powstała kilka miesięcy temu. Przygotowało ją Archiwum Państwowe w Siedlcach we współpracy z Archiwum Państwowym w Lublinie, Archiwum Głównym Akt Dawnych, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Diecezji Siedleckiej oraz Sokołowskim Ośrodkiem Kultury. W budynku Senatu RP została otwarta 11 czerwca 2015 r. Tego też dnia izba wyższa Parlamentu uhonorowała ks. Brzóskę uchwałą oddającą mu hołd. Bogusław Niemirka zapoznał zebranych z genezą pomysłu wystawy i wydania publikacji. Okazuje się, że koncepcja powstała już w 2012 r., kiedy razem z dr. Grzegorzem Welikiem zaczęli myśleć o nowych jakościowo przedsięwzięciach na niwie historycznej, aby w związku ze zbliżającą się rocznicą wybuchu Powstania Styczniowego wyjść poza formułę standardowych okolicznościowych referatów, wygłaszanych co dekadę w okrągłe daty rocznicowe. Włączyła się w to dyrektor Maria Koc z SOK, dzisiaj Senator RP. Było to zaczynem, aby zorganizować wystawę i przygotować nową publikację, które pozwoliły rozwinąć wiele wątków związanych z podlaskimi wątkami powstania i przedstawić je w nowym świetle.
Ekspozycja ukazuje drogę życiową ks. Stanisława Brzóski – na 11 planszach przedstawiono unikatowe dokumenty archiwalne, w tym gazety powstańcze, wyciągi z ksiąg więziennych, wyroki i zdjęcia dokumentujące dzieciństwo, młodość i posługę kapłańską ks. Brzóski w Sokołowie Podlaskim i Łukowie, jego udział w przedpowstaniowej konspiracji i w powstaniu styczniowym, aresztowanie i tragiczną śmierć z rąk Rosjan. Wystawę zamykają fotografie przedstawiające uroczystość odsłonięcia w 1925 r. pomnika ks. Brzóski i jego adiutanta F. Wilczyńskiego oraz pośmiertne nadanie kapłanowi Orderu Orła Białego przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego w 2008 r. Zdjęcia na 12. planszy upamiętniają odsłonięcie wystawy w Senacie. Na uroczystości obecni byli wtedy liczni przedstawiciele miasta, w tym władze i młodzież.
Mówca podkreślił, że właśnie z Sokołowem i naszym regionem nazwisko Bohatera związane jest najbardziej. Tutaj Brzóska rozpoczął pracę kapłańską jako wikary sokołowski. Po 4 latach w bliskie sobie strony wrócił w końcu powstania, szukając wśród przyjaciół i znajomych oparcia i schronienia. Wreszcie nie bez przyczyny właśnie tutaj rosyjscy zaborcy wyznaczyli miejsce egzekucji
w dniu 23 maja 1865 r., aby na oczach mieszkańców Sokołowa, mieszkańców wsi Krasnodęby Sypytki, a także sołtysów i ludzi z innych drobnoszlacheckich wiosek, w których Brzóska się ukrywał - z kaźni powstańców uczynić spektakl publiczny terroryzujący ogół społeczeństwa polskiego.
Kontynuacją wystawy jest książka wydana przez Archiwum Państwowe w Siedlcach. Pozycja składa się czternastu rozdziałów, chronologicznie przedstawiających życie powstańczego kapelana. Dwa ostatnie rozdziały opowiadają o losach skazańców ze „sprawy Brzóski” i żywej do dziś na Podlasiu legendzie bohaterskiego księdza. Przystępny język, liczne zdjęcia, ilustracje i mapki oraz bogata bibliografia sprawiają, że pozycja jest ważnym źródłem wiedzy o historii regionu i potwierdza należne miejsce ks. generała Stanisława Brzóski w panteonie polskich bohaterów narodowych.
Opowiadając o wystawie i książce Bogusław Niemirka, historyk znany z wcześniejszych prac poświęconych Sokołowowi, nie krył osobistego stosunku do postaci ks. Brzóski. Wspominał opowieści babci o powstaniu styczniowym i jej przodku Wincentym Wierzbickim, który „szedł do powstania”. Wspomniał o ks. Stanisławie Falkowskim z Niecieczy, zasłużonym dla ocalania pamięci o ks. Brzósce. U ks. Falkowskiego jeszcze kilkanaście lat temu był stary kajet, gdzie jeden z przedwojennych sokołowskich nauczycieli wpisywał relacje dzieci, które wcześniej dostały zadanie, aby zapytać się swoich dziadków i babć o ks. Brzósce. Informował, że wiele akt, szczególnie zgromadzonych w Rosji, do dziś jest niedostępnych. Zaapelował, żeby młodzież gromadziła okruchy wspomnień, które zebrane razem mogą wzbogacić wiedzę o przeszłości.
Z kolei Zbigniew Wąsowski przedstawił informacje na temat mieszkańców parafii Rozbity Kamień biorących udział w powstaniu lub wspierających powstańców, w tym przodków Romana Dmowskiego, męża stanu II Rzeczpospolitej. Bardzo wielu spośród tych parafian było wywiezionych przez zaborcę na Syberię, skąd nie wszyscy wrócili.
Autor zwrócił się z apelem do władz Sokołowa, aby na mapie miasta znalazło się wreszcie miejsce upamiętniające Ksawerego Bielińskiego, który oddał życie za Ojczyznę. Podziękował dr. Welikowi, podkreślając, że bez niego nie udałoby się zorganizować wystawy i który jest współtwórca jej koncepcji. Podziękował także Tadeuszowi Mazurkowi, znanemu wielu mieszkańcom Sokołowa, który z wielką cierpliwością wprowadzał w czyn skomplikowane pomysły mapowo-historyczne autora oraz Arturowi Kościeszy, który wykonał stronę graficzną większości plansz. Oddzielnie podziękował Agnieszce Rejowskiej, która bardzo profesjonalnie i z dużą inwencją przygotowała skład książki i projekt okładki.
Książkę można nabyć w sekretariacie Sokołowskiego Ośrodka Kultury.
JO
« wróć | komentarze [0]
Dodaj komentarz
Komentarze do tego wpisu
Nie utworzono jeszcze komentarzy dla tego wpisu
Strona 1/1
