Pamięci żołnierzy Podziemia Niepodległościowego

Monument został wzniesiony z inicjatywy Fundacji Pamiętamy, przy wsparciu władz samorządowych i dzięki współpracy z  proboszczem parafii rzymskokatolickiej w Kosowie Lackim ks. kan. Tomaszem Pełszykiem. Poświęcony jest żołnierzom podziemia niepodległościowego oraz cywilnym mieszkańcom ziemi kosowskiej, poległym i pomordowanym w walce z komunistycznym zniewoleniem w latach 1944- 50. Na uroczystość przybyli przedstawiciele władz wojewódzkich, delegaci parlamentarzystów, władz samorządowych wszystkich szczebli, kombatanci, harcerze, poczty sztandarowe, twórcy pomnika, rodziny ofiar, duchowni, mieszkańcy Kosowa Lackiego i okolic.

            Mszę Świętą w kościele parafialnym z celebrował i okolicznościową homilię wygłosił biskup drohiczyński  Antoni Dydycz. Przypomniał on między innymi słowa  Jana Pawła II: „Była to epoka zła, ale także niewyobrażalnego dobra i wielu świadków tego dobra i prawdy”. W nawiązaniu do tej wypowiedzi biskup apelował,  żeby pamiętając o tamtym świadectwie dobra i prawdy zabiegać odważnie o zakorzenienie się prawdziwych wartości w naszym społeczeństwie. O dramatycznych losach walki podziemia w pierwszych latach komunistycznego zniewolenia Polski przeciwko  władzy zainstalowanej przez siły Związku Sowieckiego, mówił przedstawiciel Instytutu Pamięci Narodowej, Kazimierz Krajewski. Zebrani usłyszeli informację, że zorganizowanych strukturach ówczesnego podziemia było wówczas ćwierć miliona ludzi, w tym 20 tysięcy, walczących w oddziałach partyzanckich w bronią w ręku, a także wielkie rzesze im pomagających.  Władze wykonały  około 5000 wyroków śmierci, 22 tysiące  osób zmarło w obozach i więzieniach, blisko 10 tysięcy zginęło w czasie walki partyzanckiej, wielu zginęło  podczas pacyfikacji terenów wiejskich. Pół miliona ludzi zostało w tamtych latach uwięzionych z powodów politycznych i bądź drugie tyle zmuszonych pracy w kopalniach i obozach pracy. Historyk przypomniał również o  cierpieniach rodzin tych ofiar, które traktowano  jak obywateli niższej kategorii.

Następnie zgromadzeni w uroczystym  przemarszu  udali się  do miejsca, gdzie stanął charakterystyczny obelisk z wznoszącym się do lotu orłem. Na pomniku, oprócz cytatu z wiersza Zbigniewa Herberta: „nie dajmy zginąć poległym...”, widnieje także napis, że oddali oni życie za niepodległość Polski, wiarę katolicką i wolność człowieka. Zostały na nim wyryte także nazwiska i pseudonimy 16 osób, poległych w walkach z organami bezpieki lub zamordowanych przez władze komunistyczne: Władysława Bajerowicza, Tadeusza Domżalskiego ps. „Rekrut”, Władysława Dytela, Kazimierza Pawluczaka ps. „Kruk”, Józefa Rostka ps. „Iskra”, Józefa Skałdanowskiego, Władysława Strzałkowskiego ps. „Władek”, Zygmunta Strzałkowskiego, Wacława Szcześniaka, Franciszka Szerszenia ps. „Piórko”, Aleksandra Tomaszewicza ps. „Jagoda”, Jana Wasilewskiego, Antoniego Zubera ps. „Łada” i trzech partyzantów, których znane są jedynie pseudonimy: „Akacja”, „Brzoza”,  „Nur”. Tam Grzegorz Wąsowski, przedstawiciel Fundacji,  przypomniał, że: „Żołnierze Wyklęci chcieli Polski polskiej, chrześcijańskiej, suwerennej. W czasach triumfu systemu komunistycznego, który był wrogiem wolności, w czasach, kiedy za walkę o wolność płaciło się życiem, dawali świadectwo przywiązania do wartości wysokich. Ten pomnik jest znakiem naszej pamięci o nich i szacunku, świadectwem przynależności do jednej wspólnoty kulturowej,  której na imię Polska”. Symbolicznego odsłonięcia pomnika dokonali burmistrz Kosowa Lackiego Jan Słomiak, Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Stanisław Oleksiak i  p. Rostek - brat poległego w 1948 roku Józefa Rostka „Iskry”. Aktu   poświęcenia dokonał biskup Antoni Dydycz.  Zebrani wysłuchali okolicznościowych przemówień:  burmistrza Jana Słomiaka, radnego powiatowego Tadeusza Mroza  oraz Stanisława Oleksiaka, który swoje bardzo osobiste wystąpienie zakończył słowami: „Pamięć jest elementem budowania postaw obywatelskich. Pamięć o  czynie niepodległościowym  pozwala w tym coraz bardziej skomplikowanym świecie budować godne miejsce Polski. Niech dobry Bóg ma ojczyznę naszą w swojej szczególnej opiece.” Podziękował również Grzegorzowi Wąsowskiemu za odbudowywanie pamięci historycznej.

W dalszej części uroczystości Rafał Werbanowski z Fundacji Pamiętamy, przy udziale sokołowskich harcerzy, odczytał apel poległych, po którym przedstawiciele władz samorządowych, urzędów, organizacji kombatanckich i rodzin  złożyli wieńce i kwiaty. Na zakończenie Grzegorz Wasowski przedstawiając autora  projektu pomnika, pana Marka  Szczepaniaka z ASP stwierdził, że pamięć wymaga formy trwałej i godnej,  co  artyście   udało się osiągnąć.  Zebrani potwierdzili te słowa brawami.

To wyjątkowe patriotyczne zgromadzenie zakończyła uroczysta akademia, przygotowana przez uczniów kosowskich szkół pod kierunkiem p. H. Ratyńskiej, p. M. Łach, p. B. Choińskiej, p. T. Maliszewskiej, p. J. Onyśk i p. M. Kołodziejskiego. Zebrani w M-GOK ze wzruszeniem obejrzeli okolicznościowy  montaż słowno - muzyczny,  w którym występujący przypomnieli węzłowe momenty z dziejów naszej ojczyzny i znaczenie znajomości historii dla zachowania tożsamości narodowej. Warto dodać, że autorki scenariusza wykorzystały nie tylko utwory uznanych polskich poetów i słowa wielkich Polaków,  ale również piękny wiersz nauczycielki kosowskiej szkoły podstawowej, pani Hanny Ratyńskiej. Zebrani nagrodzili wykonawców i opiekunów gromkimi brawami.

Odsłonięcie pomnika stało się też okazją do zaprezentowania w holu M-GOK niecodziennej  wystawy „Zaplute karły reakcji” Polskie podziemie niepodległościowe  1944- 1956, przygotowanej przez  Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Lublinie. Będzie ona eksponowana  do 4.05. 2012 r.  

J.O

« wróć | komentarze [6]